Υγεία και Άσκηση: Σκολίωση.

Τι είναι Σκολίωση

Σκολίωση είναι μία παραμόρφωση του σχήματος της σπονδυλικής στήλης αλλά και του θώρακα που μπορεί να συμβεί σε όλες τις ηλικίες. Είναι αρκετά συχνή, πιο συχνή απ' ότι γενικά πιστεύεται και η συχνότητα της ποικίλει στις διάφορες χώρες: γενικά από 1 έως 5% των παιδιών σχολικής ηλικίας πιστεύεται ότι πάσχουν από κάποιο βαθμό σκολίωσης αν και μία παλαιότερη μελέτη σε παιδιά των τελευταίων τάξεων του δημοτικού στην περιοχή της Αθήνας στα τέλη της δεκαετίας του '70 έδειξε ότι ακόμα και ένα στα δέκα παιδιά μπορεί να πάσχει από σκολίωση.

Τι πρέπει να γνωρίζετε

Η σκολίωση ή οποιαδήποτε παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης δεν θα μας απασχολούσε ιδιαίτερα αν δεν οδηγούσε σε σοβαρά προβλήματα μετέπειτα - δυστυχώς όμως τις περισσότερες φορές αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και σωστά έχει σοβαρές συνέπειες. Αν και κάποιες ελαφρές περιπτώσεις σκολίωσης μπορεί να μην συνοδεύονται από σημαντικά προβλήματα, σε κάποιες άλλες περιπτώσεις η παραμόρφωση θα συνεχίσει να επιδεινώνεται και μετά την εφηβική ηλικία με συνέπειες για τον νέο ενήλικα.

Μορφές σκολίωσης και αντιμετώπιση

Συχνά η ύπαρξη παραμόρφωσης της σπονδυλικής στήλης σε μικρά παιδιά (πριν την εφηβεία) αναγνωρίζεται από τον γονέα ή τον παιδίατρο. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να παραπέμπεται αμέσως το παιδί στον ειδικό (Ορθοπεδικό με εξειδίκευση στις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης) και να αποφεύγεται χάσιμο πολύτιμου χρόνου. Επίσης, γνωρίζουμε ο,τι στις περιπτώσεις αυτές μπορεί να συνυπάρχουν σοβαρές παθήσεις όπως της καρδιάς, των ισχίων και της διανοητικής ανάπτυξης του παιδιού. Η πιθανότητα αυτή πρέπει να διερευνηθεί αμέσως και σε βάθος με τη συνεργασία Ορθοπεδικού και Παιδιάτρου ώστε να ελεγχθούν και να αντιμετωπιστούν έγκαιρα όλα τα προβλήματα που πιθανόν να συνυπάρχουν με τη σκολίωση. Η θεραπεία συνίσταται σε σταδιακή εφαρμογή ειδικών κηδεμόνων του κορμού. Η τεχνική της σωστής εφαρμογής κηδεμόνων για την αποτελεσματική θεραπεία της σκολίωσης των μικρών παιδιών είναι έργο του ειδικού ορθοπεδικού γιατρού και πρέπει να γίνεται σε ειδικά κέντρα όπου υπάρχει σχετική εμπειρία. Έχει σημασία να παρακολουθείται το παιδί από ειδικό μέχρι την ενηλικίωση του για να αποφύγουμε επιπλοκές όπως υποτροπή της σκολίωσης.
Η μορφή της σκολίωσης που παρουσιάζεται στους εφήβους(λίγο πριν την έναρξη της εφηβείας ή και λίγο αργότερα), πιο συχνά στα κορίτσια, είναι η συχνότερη μορφή σκολίωσης. Δυστυχώς, σε κάποιες περιπτώσεις (που πρέπει να διαγνωστούν από τον ειδικό στις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης γιατρό) η παραμόρφωση του σώματος θα επιδεινωθεί προοδευτικά κατά τη διάρκεια ή και μετά την εφηβεία. Στις περιπτώσεις αυτές η θεραπεία μπορεί να απαιτήσει χειρουργική διόρθωση του προβλήματος της σκολίωσης για να αποτραπούν σοβαρά προβλήματα μετέπειτα.

"Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δίνεται όταν εκτός από την σκολίωση το παιδί παραπονείται και για πόνο στην ράχη ή χαμηλά στην μέση, περίπτωση κατά την οποία η άμεση εξέταση από ειδικό είναι επιβεβλημένη".
Ο ειδικός γιατρός θα πρέπει να έχει στη διάθεση του αρκετό χρόνο και το κατάλληλο περιβάλλον για την πλήρη και σωστή εκτίμηση του παιδιού, όχι μόνον εξετάζοντας το σχήμα του κορμού αλλά ρωτώντας λεπτομέρειες γιά το ιστορικό του παιδιού και της οικογένειας και εξετάζοντας τη γενική υγεία του παιδιού καθώς και το στάδιο της ανάπτυξης του. Εάν κριθεί ότι υπάρχει το πρόβλημα της σκολίωσης τότε μία σειρά από εξειδικευμένες ακτινογραφίες (με απαραίτητη προστασία από την ακτινοβολία των ευαίσθητων περιοχών) θα επιτρέψουν την ακριβή εκτίμηση των παραμέτρων της παραμόρφωσης και θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό την απόφαση για θεραπεία. Αυτή έγκειται είτε σε απλή παρακολούθηση, είτε σε προσπάθεια διόρθωσης του προβλήματος από τον έμπειρο ειδικό.
Γράφει ο Δρ. Ιωάννης Καρνέζης FRCS(Orth), Ορθοπαιδικός Χειρουργός,

Επιστημονικός Διευθυντής Δικτύου Παθήσεων Σπονδυλικής Στήλης

Θεραπευτική αντιμετώπιση της σκολιωτικής κατάστασης

Η αντιμετώπιση της σκολίωσης αποτελεί μεγάλο πρόβλημα, διότι δεν έχουν ξεκαθαριστεί  σε πολλές μορφές, οι αιτίες και οι συνθήκες που την προξενούν, καθώς και η πορεία της εξέλιξής της.

Η αντιμετώπισή διακρίνεται:
-Σε προληπτική
-Σε συντηρητική
-Σε χειρουργική

1.Προληπτική.

Αυτή γίνεται με τη βοήθεια συχνού ελέγχου των παιδιών και εφαρμογής κατά περίπτωση ειδικού προγράμματος ασκήσεων.
Πως γίνεται ο Έλεγχος:
Περιλαμβάνει απλά Τεστ και ο Κ.Θ.Α. (Καθηγητής Φυσικής Αγωγής) είναι σε θέση να τα εφαρμόσει, διότι δεν απαιτούνται εξειδικευμένα όργανα. (Θα αναλύσουμε μόνο την πρώτη που είναι και η πιο εύκολη )
α. Τεστ των ώμων. Το παιδί στέκεται όρθιο με κλειστά πόδια και χωρίς υποδήματα. Ο Κ.Φ.Α. πίσω από ο παιδί τοποθετεί τα χέρια του τεντωμένα επί των ώμων. Στη συνέχεια το παιδί απομακρύνεται εμπρός και φεύγει από τα χέρια. Αν , διαπιστωθεί ότι τα χέρια, κατόπιν, δεν βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο, τότε συμπεραίνεται ότι, μπορεί να υπάρχει σκολιωτική κατάσταση ή κάποια άλλη ανωμαλία στη στάση.
β. Τεστ Επίκυψης.
γ. Τεστ του νήματος της στάθμης.
δ.Τεστ ενώπιον ευμεγεθούς καθρέπτη.

Προληπτικές ασκήσεις.

Οι ασκήσεις αποσκοπούν στην ανάπτυξη της κινητικότητας και τη γενική ενδυνάμωση του σώματος των παιδιών. Δεν επιφέρουν αποκατάσταση ούτε επιβραδύνουν, αλλά βοηθούν στη μεταβολή της δύσκαμπτης Σ.Σ. σε εύκαμπτη και ίσως σε ένα βαθμό να βοηθούν στην αποκατάσταση της Σ.Σ. σε  συνδυασμό με τη θεραπεία που θα ακολουθηθεί.

2.Συντηρητική Θεραπεία.

Η συντηρητική θεραπεία συνιστάται, όταν η σκολίωση είναι περίπου, 20- 40 μοίρες και το παιδί είναι ηλικίας 10-14 ετών.

Συνίσταται:
α. Στην εφαρμογή ορθοπεδικών "διορθωτικών κηδεμόνων".
β.Στην σκολιωτική μορφή και μέθοδο φυσιοθεραπείας.

Η πρώτη ("διορθωτικοί κηδεμόνες") αποβλέπουν στην ελάττωση της αρχικής παραμόρφωσης και στην αναχαίτιση της επιδείνωσης. Ασκούν πλαγιο-οπίσθιες πιέσεις και φοριούνται περίπου όλο το 24ωρο.
Η δεύτερη αφορά τη φυσικοθεραπεία. Κατ' αυτή το όλο πρόγραμμα αποσκοπεί:
-Στην αναστολή ή θεραπεία με την εξάλειψη της αιτίας.
-Στην κινητοποίηση της Σ.Σ. με ειδικό ασκησιολόγιο.
-Στη διάταση των συρρικνωμένων μυών και ισχυροποίηση των αδύναμων μυών.

Σε κάθε περίπτωση είναι απολύτως σημαντικό ο Κ.Φ.Α. ο Φυσιοθεραπευτής και ο θεράποντος Ιατρός να έχουν πλήρη συνεργασία και σύμφωνη γνώμη για την αντιμετώπιση του σκολιωτικού ατόμου, δημιουργόντας ένα ατομικό και ειδικό πρόγραμμα για την περίπτωση του σκολιωτικού ατόμου.

Συγγραφέας: ΣΤΕΡΓΑΤΟΣ ΣΑΡΑΝΤΗΣ Καθηγητής Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού Α.Π.Θ.

Πηγές: